Na jego kształt złożyły się doświadczenia i przemyślenia poety wyniesione zarówno z Warszawy (druga połowa lat 30. XIX w.), jak i z rozpoczętego w 1842 roku pobytu w Europie, obejmującego Monachium, Wenecję, Florencję, Rzym, Berlin, Brukselę i Paryż. 

 
Ważną rolę w formułowaniu poglądów poety na sztukę, filozofię, historiozofię obok studiów i lektur spełniały licznie prowadzone dyskusje. Wiele z nich odbyło się podczas sobotnich spotkań przy herbacie urządzanych w Rzymie (najprawdopodobniej od połowy 1847 roku do marca 1848 roku) najpierw przez Stanisława Egberta Koźmiana, a później przez Norwida i Edwarda Łubieńskiego. Udział w nich brali m.in. Ludwik Orpiszewski, kierownik rzymskiej agencji Czartoryskich, archeolog Ludwig Korwin Jastrzębski, poeta Józef Bohdan Zaleski, kompozytor Gabriel Rożniecki oraz księża zmartwychwstańcy Aleksander Jełowicki, Hieronim Kajsiewicz, Józef Hube i Hipolit Terlecki. 
Norwid w tym czasie dużo rysował i malował, a także pisał m.in. dramat Zwolon (1849) oraz trylogię Pieśń społeczna, składająca sie z trzech wierszowanych traktatów: Pieśni społecznej cztery stron (1849), Niewola (1849), Psalmów-psalm (1850). Pracował także nad szeroko pomyślaną historią sztuk, którą wiosną 1850 roku Adam Potocki zgodził się wydać własnym nakładem. Honorarium autorskie miało wynieść 4000 franków wypłacanych ratami po nadesłaniu do Krakowa kolejnych partii dzieła. W sierpniu 1850 roku Norwid przesłał dwadzieścia kart rękopisu zatytułowanego Sztuka w obliczu dziejów, jako Syntetyki księga pierwsza, a Potocki wypłacił mu zaliczkę w wysokości 1500 franków, która umożliwiła poecie spłacenie najważniejszych długów i zapewniła mu okres względnego spokoju. 
Jeszcze dwa wydarzenia wpłynęły na ostateczny kształt Promethidiona. W 1849 roku umarł Fryderyk Chopin [...] W tym samym roku zmarł też najwierniejszy przyjaciel Norwida Włodzimierz Łubieński, któremu Promethidion jest zadedykowany. 
W listopadzie 1850 roku Promethidion odczytany został, przebywającym wówczas w Paryżu, Zygmuntowi Krasińskiemu i Augustowi Cieszkowskiemu. Poemat spotkał się z ich krytycznymi uwagami i brakiem zgody na pokrycie kosztów wydania utworu. Ostatecznie publikacja doszła do skutku dzięki generałowej Marii Dziekońskiej, jej córce z pierwszego małżeństwa, Laurze z Górskich Czosnowskiej, oraz bratanicy generała, Michalinie Dziekońskiej, późniejszej Bronisławowej Zaleskiej. W grudniu 1850 roku poeta przekazał Laurze Czosnowskiej rękopis Promethidiona, uzupełniony m.in. wierszowanym Wstępem skierowanym do Krasińskiego i Cieszkowskiego. Całość została wydrukowana nakładem autora w formie broszury w paryskiej drukarni L. Martineta [...] Rękopis poematu nie ocalał (prawdopodobnie przepadł w drukarni) [...]
Poemat wywołał wśród współczesnych sprzeczne opinie. Do zaciekłych jego przeciwników należeli m.in. Kajetan i Andrzej Edward Koźmianowie, Franciszek Wężyk i Franciszek Morawski, Władysław Dienheim-Chotomski, Lucjan Siemieński, Konstanty Gaszyński i Julian Klaczko. Opublikowane przez nich wypowiedzi zepchnęły Promethidiona na pięćdziesiąt lat do literackiego lamusa. Jak stwierdził Zenon Przesmycki: wielka myśl polska skutkiem niechęci swoich nie zdołała ujawnić się i zawładnąć światem. Zawładnęli nim inni, szczęśliwsi, Anglicy Ruskinowie i Morrisowie, rozwijający acz nie tak wszechstronnie i bardziej empirycznie analogiczne idee. 
To właśnie Miriam przywrócił Promethidiona kulturze polskiej i nadał mu właściwą rangę. Od momentu publikacji w Chimerze w 1904 roku (tom VIII) poemat przez kilkadziesiąt lat znajdował się w centrum zainteresowania zarówno badaczy, jak krytyków i publicystów, a także zwykłych czytelników. Szczególnym zainteresowaniem Promethidion cieszył się w dobie Młodej Polski i w dwudziestoleciu międzywojennym. Do zawartych w nim koncepcji nawiązywali m.in. Stanisław Witkiewicz i Stanisław Brzozowski. 

[Źródło: Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej 3/2001]

[Norwid, Cyprian Kamil] / Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem / przez Autora pieśni społecznej czterech strón / Paryż 1851, nakładem autora (Druk. L. Martinet) / Str. [5], 56 / Oprawa: półskórek (szeroki, z epoki), tłoczona, złocona tytulatura na grzbiecie, marmoryzowane lica, zachowana oryg. opr. broszur. - ramki z motywami florystycznymi na licach, winieta na tylnym licu, 22 cm / Barwione górne obcięcia kart / Marmoryzowane wyklejki (marmurek turecki) / Winieta na str. [3.] (krzyż promieniejący nad obłokami) / Pierwodruk. Wydanie "autorskie". Nakład 300 egz. / UNIKAT