Wystawa „Ty i Ja” w Domu Spotkań z Historią

Dom Spotkań z Historią w Warszawie zaprasza na wyjątkową wystawę poświęconą magazynowi „Ty i Ja”, kultowemu czasopismu PRL. Ekspozycja przedstawia nie tylko oryginalne numery pisma, ale także archiwalne projekty okładek, rozkładówki oraz materiały dokumentujące twórczy proces grafików. Wystawa daje możliwość poznania zarówno szaty graficznej magazynu, jak i jego treści. Kuratorki wystawy, Julia Libera i Agata Szydłowska, zapraszają do spojrzenia na „Ty i Ja” oczami współczesnych artystów, takich jak Nicolas Grospierre, Tomasz Szerszeń i Szymon Zakrzewski. Wernisaż odbędzie się 26 września, o godzinie 18, z towarzyszeniem koncertu Zuzanny Wrońskiej. Wystawę można oglądać do 16 marca 2025 r. Więcej można przeczytać na stronie DSH, a także w folderze informacyjnym wystawy:

"Wystawa Domu Spotkań z Historią poświęcona jest ilustrowanemu magazynowi „Ty i Ja". Ukazywał się od maja 1960 do grudnia 1973 roku, czyli już sporo lat temu, ale wciąż budzi zainteresowanie! Było to czasopismo, które, jak mówili jego twórcy, „zajmowało się kulturą życia codziennego, tak w sferze duchowej, jak i materialnej". Magazyn „Ty i Ja" czytały głównie osoby mieszkające w miastach i ciekawe świata. Cieszył się ogromną popularnością i choć był nietani jak na tamte czasy (12 złotych), kolejne numery szybko znikały z kiosków. Dlaczego? Bo był „oknem na Zachód". Oznacza to, że pokazywał rzeczy i zdarzenia z krajów położonych na zachód od Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jak wtedy nazywano Polskę. Nie była ona tak swobodnym i demokratycznym państwem jak dziś. Mało kto miał dostęp do tego, co można było kupić albo obejrzeć w Paryżu czy Londynie, a to wówczas uchodziło za najatrakcyjniejsze. „Ty i Ja" poruszało tematy kulturalne, prezentowało zagraniczne filmy i tłumaczenia tekstów, publikowało ciekawostki o sztuce, ale też praktyczne informacje dotyczące urządzania wnętrz, nowinki modowe czy kulinarne. Od początku projekt graficzny czasopisma był bardzo ważny i mocno związany z treścią. Stąd w „Ty i Ja" tyle zdjęć, kolaży, ilustracji i ciekawego liternictwa."

 

Magazyn „Ty i Ja” – początki magazynu

Żywot magazynu ilustrowanego „Ty i Ja” wyznaczały ramy polityczne. Jego istnienie przypadło na drugą kadencję Władysława Gomułki, a zakończyło się wraz z początkiem ery Edwarda Gierka. Magazyn, określany często mianem produktu tzw. małej stabilizacji, działał w czasach, które mimo politycznych napięć były momentem odwilży i dawały nadzieję na większą otwartość na zachodnią kulturę.

Powstanie i znaczenie „Ty i Ja” w polskiej kulturze PRL

„Ty i Ja” stanowiło dialog z rzeczywistością PRL-u, będąc jednocześnie odbiciem i zaprzeczeniem ówczesnej epoki. Miesięcznik ten nie tylko żywo korespondował z rzeczywistością lat 60. i 70., ale również aktywnie kształtował gusta Polaków, promując zachodni styl życia, wzornictwo i kulturę. Oprócz treści o charakterze kulturowym, „Ty i Ja” pełniło także funkcję ośrodka artystycznego, na jego łamach gościły dzieła wybitnych polskich grafików oraz teksty o sztuce współczesnej, co dawało wyraz ówczesnym trendom artystycznym.

Początki magazynu „Ty i Ja”

Magazyn „Ty i Ja” został założony na początku lat 60. przez Teresę Kuczyńską i Romana Jurysia. Tytuł odnosił się zarówno do relacji między kobietą a mężczyzną, jak i do dialogu redakcji z odbiorcami. Roman Juryś, znany publicysta i działacz komunistyczny, pełnił funkcję redaktora naczelnego, natomiast Teresa Kuczyńska, debiutująca jako publicystka, przez wiele lat współtworzyła magazyn, czyniąc go jednym z najbardziej cenionych wydawnictw w Polsce.

Roman Cieślewicz – wybitny dyrektor artystyczny

Jednym z najważniejszych twórców oprawy graficznej „Ty i Ja” był Roman Cieślewicz. Jako dyrektor artystyczny wprowadził nowatorskie podejście do ilustracji prasowej, czerpiąc inspiracje z zachodnich magazynów, takich jak „Elle” czy „Vogue”. Jego kolaże, fotomontaże i okładki sprawiły, że magazyn stał się unikalnym zjawiskiem na tle ówczesnej prasy.

Cieślewicz miał ogromny wpływ na polską grafikę użytkową, w tym na polską szkołę plakatu, a także na kształtowanie artystycznego oblicza magazynu „Ty i Ja”. Jego projekty okładek wyróżniały się oryginalnością i stanowiły odważne komentarze na temat relacji międzyludzkich, a także sztuki współczesnej.

Wpływ „Ty i Ja” na polską sztukę i kulturę Magazyn „Ty i Ja” miał ogromny wpływ na rozwój polskiej sztuki współczesnej. Współpracował z wybitnymi artystami, takimi jak Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy, Jan Lenica i Henryk Tomaszewski. Ich prace, publikowane na łamach magazynu, promowały nowoczesne kierunki w sztuce i wzornictwie. Okładki były estetycznymi dziełami samymi w sobie, nierzadko inspirowanymi zachodnimi nurtami, takimi jak pop-art, op-art czy surrealizm. Oryginalność okładek „Ty i Ja” Okładki „Ty i Ja” były swoistymi manifestami artystycznymi. Najbardziej znane z nich, zaprojektowane przez Cieślewicza, nawiązywały do nowoczesnej sztuki Zachodu, w tym do prac takich artystów jak Roy Lichtenstein i Andy Warhol. Dzięki tym okładkom magazyn zdobył uznanie także za granicą, a jego oryginalna oprawa graficzna wpisała się na stałe w kanon polskiej sztuki użytkowej.

Związki z cenzurą i realiami PRL. Cenzura a działalność „Ty i Ja”

Jak większość publikacji w PRL-u, „Ty i Ja” musiało przechodzić przez cenzurę Głównego Urzędu Kontroli Prasy. Choć problemy z cenzurą nie były częste, to czasami dotyczyły publikacji literackich czy zagranicznych recenzji filmowych. Magazyn, promując zachodni styl życia, narażał się na krytykę ze strony władz, które uznawały go za zbyt elitarne i promujące zachodnią kulturę.

Lata 70. przyniosły zmiany polityczne, które wpłynęły na losy magazynu. Po dojściu Edwarda Gierka do władzy, „Ty i Ja” stało się celem ataków za „promowanie zachodnich tęsknot”. Władze uznały, że magazyn wzbudza niepotrzebne pragnienia i idealizuje styl życia Zachodu, co przyczyniło się do jego likwidacji w 1973 roku.

„Ty i Ja” jako źródło inspiracji modowych

Magazyn „Ty i Ja” odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu gustów modowych Polaków. Redaktorka mody, Teresa Kuczyńska, regularnie publikowała artykuły o światowych trendach, które były źródłem inspiracji dla polskich kobiet. Prezentowane na łamach „Ty i Ja” wycinki z zachodnich magazynów, takich jak „Elle” czy „Harper’s Bazaar”, stanowiły jedyną możliwość, by Polki mogły zapoznać się z zachodnią modą.

Kształtowanie działu mody w Polsce w latach 60. nie było zadaniem łatwym, ze względu na ograniczone możliwości wyjazdów zagranicznych oraz brak dostępu do materiałów z Zachodu. Jednak dzięki prywatnym wyjazdom, Kuczyńska mogła zdobywać informacje o modowych nowinkach i dostarczać ich polskim czytelniczkom.

Sztuka użytkowa i wzornictwo w magazynie „Ty i Ja”

Magazyn nie tylko prezentował modę i sztukę, ale również był istotnym medium promującym nowoczesne wzornictwo przemysłowe. Na jego łamach publikowano artykuły na temat aranżacji wnętrz, które inspirowały Polaków do nowoczesnych i oryginalnych rozwiązań. W artykułach pojawiały się propozycje dotyczące projektowania wnętrz, a także prezentacje mieszkań znanych artystów i intelektualistów.

Ewolucja treści – od kultury do codzienności

Początkowo „Ty i Ja” było magazynem o profilu kulturalnym, jednak z czasem na jego łamach zaczęły pojawiać się także artykuły dotyczące codziennego życia. Magazyn publikował porady psychologiczne, kulinarne, a także nowinki związane z relacjami międzyludzkimi. Ciekawym elementem były także porady typu „zrób to sam”, które odpowiadały na potrzeby czytelników w zakresie praktycznych rozwiązań w codziennym życiu.

Stałe rubryki i ich znaczenie

W magazynie „Ty i Ja” istniały stałe rubryki, które zyskały dużą popularność. Dział mody prowadzony przez Kuczyńską, rubryka o wnętrzach autorstwa Felicji Uniechowskiej, czy dział literacki, w którym publikowano fragmenty prozy – te sekcje sprawiały, że magazyn wyróżniał się na tle innych wydawnictw PRL-u.

Reklama w „Ty i Ja” – oryginalne podejście

Reklama odgrywała istotną rolę w magazynie „Ty i Ja”, choć jej forma znacząco różniła się od dzisiejszych standardów. Na początku lat 60. reklamy były raczej skromne i ograniczone do prostych prezentacji produktów. Z czasem, dzięki zastosowaniu technik takich jak sitodruk, zaczęto nawiązywać do pop-artu, co nadało reklamom bardziej artystyczny charakter.

Reklamy w „Ty i Ja” miały unikalny styl i często operowały kolażem z wykorzystaniem fragmentów fotografii i wycinków z gazet, co sprawiało, że były niepowtarzalne i oryginalne.

Likwidacja magazynu i jego dziedzictwo

Ostatni numer „Ty i Ja” ukazał się w grudniu 1973 roku. Powodem likwidacji magazynu była jego zbyt duża popularność, która wzbudzała obawy władz o jego wpływ na polskie społeczeństwo. Magazyn, który promował zachodni styl życia i kulturę, przestał być akceptowany w nowej rzeczywistości politycznej okresu Gierka.

Znaczenie „Ty i Ja” dla współczesnych twórców

Magazyn „Ty i Ja” pozostaje jednym z najbardziej wpływowych wydawnictw PRL-u. Jego dziedzictwo widoczne jest do dziś w polskiej sztuce i wzornictwie. Okładki i ilustracje Romana Cieślewicza, a także prace innych wybitnych grafików, są nadal cenione jako wyjątkowe przykłady polskiej szkoły plakatu i ilustracji.

„Ty i Ja” było nie tylko magazynem, ale także platformą artystyczną, która wpłynęła na rozwój polskiej kultury wizualnej i estetyki.

 

 

---

Magazyn „Ty i Ja”, polska sztuka PRL, grafika użytkowa PRL, Roman Cieślewicz, wzornictwo przemysłowe PRL, polska szkoła plakatu, moda PRL, czasopisma PRL, oraz zachodni styl życia w PRL.

Prezentowane wyżej fotografie przedstawiają ekspozycję aktualnej wystawy odbywającej się w Domu Spotkań z Historią.