Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej materiały Międzynarodowego Kongresu, Lublin, 24-26 września 2002 r. redakcja Stanisław Wilk [2003]

OPIS BIBLIOGRAFICZNY W ZAKŁADCE SZCZEGÓŁY.

Na progu trzeciego tysiąclecia, w dniach 24–26 IX 2002 r., odbył się w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Międzynarodowy Kongres na temat „Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej”. W dyskusji nad kształtem jednoczącej się Europy organizatorzy Kongresu zaproponowali ukazanie polskich doświadczeń, wynikających z koegzystencji wielu religii, narodów i kultur w jednym organizmie państwowym. W życiu społeczno-politycznym, gospodarczym i kulturalnym Rzeczypospolitej współuczestniczyli bowiem katolicy, prawosławni, protestanci, żydzi, karaimi i mahometanie. Ziemie Rzeczypospolitej, a zwłaszcza terytorium pogranicza, stanowiące obecnie części terytoriów Polski, Rosji, Litwy, Białorusi i Ukrainy, były miejscem spotkania, dialogu i rozwoju chrześcijaństwa wschodniego i zachodniego, judaizmu i islamu, kultury łacińskiej i bizantyjskiej. Te spotkania i dialogi nie zawsze były ireniczne. Często dochodziło do sporów, sypały się iskry, ale żaden inny region Europy nie był świadkiem tak wielu unii i porozumień.

Demokratyzacja życia i otwartość naszych przodków na dialog zaowocowały m.in. unią horodelską (1413) i unią lubelską (1569), konfederacją warszawską (1573) i unią brzeską (1596). Oczom Europy pogrążonej w wojnach religijnych Rzeczypospolita jawiła się jako oaza pokoju, prawdziwe asylum haereticorum, miejsce „świętych eksperymentów”, gdzie władca świadom ówczesnej zasady cuius regio eius religio dystansował się od niej i z pokorą wyznawał: nie jestem panem ludzkich sumień.

Przedmiotem naukowej analizy organizatorzy Kongresu uczynili temat bardzo ważny i aktualny. W ocenie Ojca Świętego Jana Pawła II, wyrażonej w nadesłanym do uczestników telegramie, temat ten przyczynia się do tworzenia wizji Europy, w której nie brak miejsca na spotkanie różnych kultur, i która nie waha się czerpać z chrześcijańskiego dziedzictwa narodów. Podczas Kongresu sprowadzał się on głównie do dokumentacji faktograficznej różnych form dialogu kultur, do ukazywania jego uwarunkowań, przebiegu i osiągnięć.