Pismo podręczne dla budującego drogi żelazne albo wykład zasad ogólnych sztuki budowania drogi żelaznej, przez Biota, jednego z członków zarządzających wykonaniem robót drogi żelaznej od St. Etienne do Lyonu [Biot Edward] (1842)
Opis
[Biot Edward]
Pismo podręczne dla budującego drogi żelazne albo wykład zasad ogólnych sztuki budowania drogi żelaznej, przez Biota, jednego z członków zarządzających wykonaniem robót drogi żelaznej od St. Etienne do Lyonu
Tłum.: Walerian Górski
Warszawa 1842, s.n.
Str. XII, 267, [9]
Oprawa: półskórek, introligatorska (z epoki), ozdobne złocone tłoczenia oraz tytulatura na grzbiecie, nakrapiane obcięcia kart, 17 cm
[1] karta tabl. (rozkł.)
Stan: db+ (otarcia pow. opr., notatki długop. na przedniej wyklejce [widoczne na fot.], lekki foxing na pow. kilku pierwszych kart)
Pierwszy, wydany w języku polskim, podręcznik traktujący o kolejnictwie. / RZADKIE
Fragment artykułu prof. Feliksa Kucharzewskiego pt. "Piśmiennictwo kolejowe polskie", z przedwojennego technicznego periodyku Inżynier Kolejowy (nr 8-9 1926 s. 248), w którym autor zalicza podręcznik Biota do "cenniejszych w naszem piśmiennictwie technicznem":
Biot podzielił swą pracę na trzy części, z których pierwsza traktuje o budowie samej drogi żelaznej, bez względu na rodzaj motoru, druga o motorach, a trzecia obejmuje uwagi ogólne co do kosztów budowy i utrzymania, oraz korzyści z dróg żelaznych. Przekład Górskiego jest dobry, język czysty. Na końcu książki, na trzech stronicach, podany został "Słowniczek techniczny wyrazów użytych", obejmujący wyrazy używane u nas przed r. 1842, mianowicie buksa, hamulec, kocieł, kok, kolej, koleina (franc. orniere), mimośród (używany w matematyce), ognisko, oś, pus (szereg szyn), przystań, skręt, sztaba (ryna), tłok, walcowanie, walec, węgiel ziemny, wietrznik,wietrzenie, wykaz, zazębianie, zgęszczacz, zgęszczenie, zwój, żuraw; wskazanie źródeł wyrazów: nakopy (z "Miernictwa"), szahina, wykopy (z pisma Kochańskiego o "Drogach"), pracownia (wyraz utworzony przez Felińskiego); wreszcie wyrazy utworzone przez Górskiego: igła, istota poruszająca, komórka (miejsce między podwójną ścianą ogniska), krzyżowanie, łącznia (pręt, łączący punkty ruchome i przesyłający ruch), obrzeże, parochód, paropływ, podsada (płyta kamienna pod koleją), podstawek, przeciw-igła, przewoźnik (konduktor w pociągu i przy robotach), rąb, rąbek (pasek wzdęty, czyli listwa u spodu na sztuce kolei, służąca do umocowania jej w podstawku), robotnia (miejsce przeznaczone do wykonywania robót mechanicznych), serce (do przekrzyżowania kolei), skrzywice (pudło wozu), waha (franc. balancier), wóz kolejowy. Jakkolwiek wiele z tych wyrazów zastąpiono później innymi, odpowiedniejszymi, należy się jednak uznanie poważnej pracy Górskiego nad słownictwem kolejowem, dzięki której przekład Biota, będący pierwszą książką polską, traktującą o kolejnictwie, należy zarazem do cenniejszych w naszem piśmiennictwie technicznem.