Warszawa w r. 1809 Pawłowski Bronisław [1948]

Pawłowski, Bronisław

Warszawa w r. 1809 

Toruń 1948, Towarzystwo Naukowe

Str. 167

Oprawa broszurowa, 25 cm

Stan: db (otarcia, naddarcia, zagn. kraw. opr., przebarw. na pow. opr.)

    "Warszawa w dobie Księstwa Warszawskiego nie wiele zmieniła się pod względem wyglądu zewnętrznego od czasów Stanisława Augusta. Miasto szeroko zabudowane, w r.1792 posiadało 3846 budynków, z poród których ledwo 1199 było murowanych, reszta zaś, a więc dwie trzecie były to domki drewniane, kryte gontem, a nierzadko tylko słomą. Pałace według świadectwa spółczesnego „miały dachy piramidalne o ogromnych rozmiarach, a murami tak były otoczone, że widzieć je i ocenić ich architekturę było niepodobna. Potrzeba obrony w nich z dawnych czasów jako pamiątka została". 

Dzielnice Starej i Nowej Warszawy stanowiące dawny ośrodek i główny trzon miasta wyróżniały się zwartym masywem domów murowanych. Z Podwala na ul. Świętojańską prowadziła boczna brama. „obok której znajdowała się słynna kawiarnia włoska, gdzie na czekoladę Włosi i warszawscy napoju tego amatorowie się schodzili i gdzie się kuły rozmaite plotki i wnioski polityczne". Sam Zamek był wówczas, zwłaszcza W czasie pobytu pary królewskiej, głównym centrem życia politycznego i towarzyskiego. Plac koło kolumny Zygmunta był bardzo szczupły, gdyż zacieśniały go zabudowania klasztoru Bernardynek i inne kamienice, dochodzące do pałacu pod Blachą, własności ks. Józefa Poniatowskiego. Z placu tego początek brało Krakowskie Przedmieście, porządnie zabudowane, na którym wznosiły się aż mniej więcej po kościół Św. Krzyża i na przeciwległej stronie leżący kościół Dominikanów Obserwantów - liczne pałace: Tarnowskich, Potockich, Radziwiłłów, Karasia, Branickich i i. Na tej też ulicy mieściły się niektóre poważniejsze i okazalsze sklepy. Nowy Świat miał już inny charakter. Tam okazalsze budynki były rzadkością, przeważały ogrody, wśród których dość rzadko 'rozsiane były skromne dworki i domki..."