Prawdziwy koniec Rewolucji Francuskiej Furet François [Demokracja filozofia i praktyka / 1994]

OPIS BIBLIOGRAFICZNY W ZAKŁADCE SZCZEGÓŁY.  

       Historyk zajmujący się epoką Merowingów lub czasami wojny stuletniej nie musi co chwila legitymować się tytułem uprawniającym go do badań. Jeśli ma tylko jakieś przygotowanie zawodowe, społeczeństwo i koledzy po fachu skłonni są przyznać mu cnoty takie jak cierpliwość i obiektywizm. Dyskusja nad wynikami jego pracy mobilizuje jedynie erudytów i erudycję. Natomiast historyk Rewolucji Francuskiej musi się wykazać tytułami innymi aniżeli kompetencja. Musi się określić. Zanim przystąpi do pracy, musi powiedzieć, z jakich pozycji zabiera głos, co myśli, czego szuka; a to, co pisze o Rewolucji, ma znaczenie dla ukierunkowania jego pracy: chodzi o jego opinię, ową formę sądu, której nikt nie wymaga, gdy chodzi o Merowingów, ale która jest niezbędna, gdy chodzi o rok 1789 czy 1793. Jeśli ujawni tę opinię, wszystko staje się jasne: jest rojalistą, liberałem lub jakobinem. I oto dzięki temu hasłu jego historia osiąga znaczenie, zdobywa miejsce, tytuł obywatelstwa. Zaskakujące jest nie to, że owa szczególna historia, jak każda historia, zawiera pewne presupozycje intelektualne. Nie istnieje coś takiego jak czysta interpretacja historyczna, a historia, którą się pisze, tkwi jeszcze w historii, bierze się z historii, jest produktem nietrwałego ex definitione stosunku między teraźniejszością i przeszłością, spotkaniem cech szczególnych indywidualnego umysłu z olbrzymim polem jego możliwych zakorzenień w przeszłości. Ale z faktu, że wszelka historia zakłada pewien wybór, pewną predylekcję do tego, co nas interesuje, nie wynika wcale, że zakłada ona istnienie jakiejś opinii na temat badanego przedmiotu. Aby się tak stało [...]