PPN 1976-1981 Język niepodległości (wybór i oprac. Łukasz Bertram)

OPIS BIBLIOGRAFICZNY W ZAKŁADCE SZCZEGÓŁY.

"Na pierwszej stronie emigracyjnego, londyńskiego „Tygodnia Polskiego" 15 maja 1976 ukazał się Program podpisany przez tajemnicze Polskie Porozumienie Niepodległościowe. W 26 punktach identyfikował zjawiska świadczące o panującym w Polsce, po ponad 3o latach rządów komunistycznych, kryzysie w praktycznie wszystkich dziedzinach życia. Porozumienie deklarowało jednocześnie swój nadrzędny cel: formułowanie dalekosiężnych planów działania, całościowych strategii zmiany sytuacji. Program wzbudził powszechne poruszenie, po raz pierwszy tak bezkompromisowo definiując PRL jako państwo pozbawione niepodległości oraz ujmując kondycję Polski i Polaków w tak rozległej perspektywie. Działacze opozycji, intelektualiści, ale również oficerowie Służby Bezpieczeństwa gorączkowo poszukiwali odpowiedzi na pytanie - kim jest autor bądź autorzy dokumentu? Padały rozliczne supozycje, sięgające nawet wywiadów państw zachodnich. Dla rzeczywistego autora Programu - historyka literatury Zdzisława Najdera - oddźwięk, jaki wywołała publikacja memoriału, stał się potwierdzeniem wieloletnich przemyśleń, które w nim zawarł. W jego przekonaniu rodząca się wówczas opozycja antysystemowa potrzebowała myśli programowej, nieskrępowanej taktycznymi kompromisami i wykraczającej poza reagowanie na posunięcia władzy. Domagała się nowego, oderwanego od panującej nowomowy, języka do opisania rzeczywistości, a także refleksji nad własnymi celami i drogami ich osiągnięcia. Potrzebowała wreszcie całościowej wizji, która wszystkie te elementy spajałaby w problem najważniejszy - wytyczenie szlaku do odzyskania niepodległości. Konstatacja ta stanowiła punkt wyjścia dla przemiany PPN-u z szyldu służącego zmyleniu bezpieki w przedsięwzięcie realne, choć wciąż konsekwentnie oparte na zasadzie konspiracji i anonimowości. W przedsięwzięcie to Zdzisławowi Najderowi udało się włączyć wiele niezwykłych indywidualności z grona niezależnych intelektualistów, by wymienić choćby Władysława Bartoszewskiego czy Andrzeja Kijowskiego. Rezultat ich pięcioletniej działalności to blisko pięćdziesiąt opracowań, stanowiących świadectwo pisarstwa politycznego najwyższej próby. PPN przedstawiał w nich wnikliwe diagnozy kondycji polskiego społeczeństwa, nie bojąc się przy tym głosić wniosków nieprzyjemnych i bolesnych. Odkłamywał polską historię [...]

[fragm. wprowadzenia]