Od drzewa do labiryntu Studia historyczne o znaku i interpretacji Umberto Eco [2009]

[...] Przedstawiłem wówczas trzy możliwe programy badawcze. Najskromniejszymi ambicjami odznaczał się pierwszy, który ograniczał się do tych autorów, którzy wprost mówili o relacjach semantycznych: począwszy od Kratylosa i Arystotelesa, przez Augustyna aż po Peirce'a — nie pomijając jednak auto-rów traktatów retorycznych, np. Tesaura, ani teoretyków języka uniwersalnego i twórców języków sztucznych, np. Wilkinsa i Becka. Drugi program uwzględniał wnikliwą reinterpretację całych dziejów filozofii w poszukiwaniu semiotyki tkwiącej implicite także tam, gdzie nie rozwijano jej wprost, czego głównym przykładem byłby, jak wskazywałem, Kant. Wreszcie, według trzeciego programu konieczne byłoby rozważenie wszystkich dzieł literackich w jakikolwiek sposób dotyczących strategii symbolicz-nych (czego przykładem są pisma Pseudo-Dionizego Areopagity) i wszelkiego rodzaju hermeneutyki, w których jako przykłady przywoływano praktyki wróż-biarskie; chodziłoby zatem o teksty w rodzaju Rationale divinorum ofticiorum Wilhelma Durandusa, bestiariusze, różne dzieła dotyczące poetyki, a nawet uwagi, choćby marginalne, pisarzy i artystów wykazujących jakąkolwiek auto-refleksję na temat procesów komunikacji. Każdy czytelnik nieco obeznany z bibliografią semiotyczną ostatnich trzy-dziestu lat wie, że mój apel z jednej strony był zakotwiczony w już rozwijanych wcześniej lub równolegle zainteresowaniach historiograficznych, z drugiej — zwiastował potrzebę, która, by tak rzec, wisiała w powietrzu: w ciągu tych trzydziestu lat powstało wiele prac poświęconych historycznej rekonstrukcji teorii znaku i semiozy, tak że właściwie można by (gdyby ktoś miał ochotę i dość energii, by to uczynić) zaplanować zbiorowe dzieło: wielotomową wyczerpującą historię myśli semiotycznej. [...]