Obcy, inny, wykluczony Magdalena Środa [2020]

Magdalena Środa

Obcy, inny, wykluczony 

Gdańsk 2020, słowo/obraz terytoria

ISBN: 9788374536691

Str. 492, [4] 

Oprawa zintegrowana, 25 cm 

Stan bdb-. [min. otarcia rogów opr.].

        Słowa zawarte w tytule tej książki nabierają dziś mocnych, pejoratywnych znaczeń. Obcość to nie tylko rewers „naszości" — obcy to zagrożenie. Wykluczeni ze społeczności, dehumanizowani, odarci z praw obcy nie budzą litości, lecz strach. Mają różne twarze, najczęściej terrorysty, złodzieja, dziwaka (queer), spiskowca lub — jak mówi za Bertoldem Brechteml Zygmunt Bauman — „posłańca złych wiadomości", czyli kogoś, kto przypomina nam o kruchości naszego stabilnego życia. Wystarczy bowiem drobna zmiana klimatu, która sprawi, że golfsztrom przestanie opływać Europę, a to my będziemy obcymi na ziemiach zapewniających dobrobyt (o ile jeszcze takie będą). Przyszłość niesie ryzyko radykalnej zmiany naszej kondycji. Żyjemy w świecie, w którym wszystko się wzajemnie przenika i łączy. Nie chodzi tylko o możliwość wirtualnej komunikacji czy łatwość podróży. Chodzi —jak pisał Ulrich Beck w przededniu katastrofy w Czarnobylu — o globalną dystrybucję zagrożeń, przed którymi nie chronią mury, granice, buńczuczni przywódcy czy własne cztery ściany. Nadszedł kres tak pieczołowicie przez nas pielęgnowanych możliwości dystansowania się2. Obcość to nie zagrożenie, obcość to nasza przyszłość. Strach przed obcymi nie jest doświadczeniem charakterystycznym dla XXI wieku. To trwały element ludzkiej kondycji, naszego sposobu widzenia i rozumienia świata. Kategorie „swój" i „obcy" powinny się znaleźć w kantowskich tabelach apriorycznych pojęć intelektu jako transcendentalne warunki poznania. Pragnienie porządkowania świata według kategorii wyznaczających granice i zależności między swoimi i obcymi, porządkiem i chaosem jest odwieczną aspiracją naszej nienasyconej kultury i konstytucji [...]