Leona Chwistka Pałace Boga Chwistek Leon (1979)

Chwistek Leon

Leona Chwistka Pałace Boga 

Próba rekonstrukcji Ludwik Bohdan Grzeniewski 

Warszawa 1979, PIW 

ISBN: 8306000722

Str. 232, [4]

Oprawa płócienna, obwoluta, 19 cm

Stan db (otarcia, naddarcia kraw. obwol., niew. ubytek kraw. obwol., obszerna dedyk. na przedniej wyklejce)

        [...] Prawdopodobnie obydwaj mamy tę samą wizję, lecz patrzymy na nią innymi szkłami. Jest to, jak mi się zdaje, wizja par excellence współczesna."' W tym stanie rzeczy warto zastanowić się nad rekonstrukcja powieści na podstawie zachowanych fragmentów. Dlatego dopominam się o Palace Boga, chociażby — z braku i mości — o próbę zrekonstruowania tej powieści. Bowiem bez Pałaców Boga obraz literatury polskiej lat międzywojennych nie wydaje mi się pełny. Powieści Witkiewicza — jedna z poważnych propozycji literackich dwudziestolecia — nie mają swojej przeciwwagi. A przecież przeciwwaga, replika dużego formatu, istnieje. Tyle że nie została wydana. Palace Boga legitymują się zresztą same sobą. Chwistek przekroczył zwykle granice. Naukowiec, autor artykułów odczytów — wyzwolił obsesje i pasje, rozkołysał wyobraźnię, zadziwił barwnością i soczystością wizji, zadokumentował własną bujność. Potwierdziły się sugestie, jakie wyłożył w Zagadnieniach kultury duchowej w Polsce: „Sztuka musi być wybuchem instynktu, zerwaniem pęt, a tym samym oba-leniem szablonów, kanonów i kodeksów. Nie trzeba jednak myśleć, że ten proces ma się dokonywać niezależnie od wielkiej kultury duchowej." „Twierdzenie, jakoby teoria krępowała intuicję artystyczną, jest przesądem. Analiza jest szkodliwa tylko dla tych, którzy są od niej słabsi — ci, którzy opanują ją w zupełności, znajdują w niej potężnego sojusznika. Myślenie ścisłe hamuje wyobraźnię w danym momencie — ale jeśli nie przechodzi ono naszych sił, w momencie następnym nastąpi zdwojony wybuch twórczości.' „Ścisła analiza zabija sztukę — konkludował w artykule z roku 1938 ale brak ścisłej analizy czyni artystę bezbronnym, odbiera mu wiarę we własne siły i rzuca go na pastwę frazesu, rzucanego przez ludzi obojętnych i zimnych, na to tylko, żeby nic się nie działo i żeby po prostu był spokój. Rezultaty? „Pogański przepych renesansu, egzotyka Wschodu, bizantyjski barok, surowość średniowiecza, dynamika nowoczesności, malarskie wizje plastyczne, dialektyka sofistyczna, intelektualne paradoksy... Wszystko to razem miesza się w jakiś dziwny cocktail nasycony wszechstronną. 

[fragment wstępu]