POLSKA SZKOŁA PLAKATU to używane od końca lat 50. XX w. określenie epoki rozkwitu plakatu
polskiego. Już w latach 30. rozwój sztuki użytkowej oraz grafiki w Polsce przyczynił się do powstania
kilku nurtów w plakacie, m.in. w kręgu Stowarzyszenia Artystów Polskich „Rytm” [Warszawa] i
oficjalnej sztuki narodowej (Edmund Bartłomiejczyk, Tadeusz Gronowski, Zofia Stryjeńska), z którymi
stylistycznie były związane małe pracownie reklamowe (m.in. „Mewa" Edwarda Manteuffla i
Antoniego Wajwóda). Nurty te integrowało, powstałe z inicjatywy E. Bartłomiejczyka, Koło Artystów
Grafików Reklamowych (KAGR). Ważnym ośrodkiem był Wydział Architektury Politechniki
Warszawskiej, z którego wywodzili się: Maciej Nowicki, Stanisława Sandecka oraz Jerzy Hryniewiecki.
Za twórców świetności polskiego plakatu po 1945 r. uważa się Tadeusza Trepkowskiego, Henryka
Tomaszewskiego i Józefa Mroszczaka. Po 1956 r., gdy pojawiło się pojęcie „polskiej szkoły plakatu",
wpływy tej trójki oraz T. Gronowskiego skonsolidowały się z dominującą wówczas tendencją malarską
(Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy, a w pokoleniu młodszym:
Jan Jaromir Aleksiun, Jan Sawka, Jerzy Czerniawski, Andrzej Pągowski). Bardziej „techniczny" styl i
awangardową tradycję fotomontażu dyskontowali Roman Cieślewicz i Wojciech Zamecznik. Dopiero
w końcu lat 70. do głosu zaczęło dochodzić zamiłowanie do konkretu, surowszej typografii (Wojciech
Freudenreich, Leszek Hołdanowicz, Mieczysław Wasilewski) czy lakonicznego znaku (Eugeniusz Get-
Stankiewicz). Brak spójności stylistycznej prowadzi do wniosku, że de facto „szkoła" polskiego plakatu
nie istniała, a termin ukuty został jedynie po to, żeby podkreślać rangę tej dziedziny sztuki w Polsce.
Chociaż termin budzi dziś duże kontrowersje, jako powołany do istnienia w czasach rozbuchanej
propagandy PRL – znaczenie plakatu w dziejach polskiej sztuki nowoczesnej oraz polskiego plakatu w
dziejach nowoczesnej grafiki europejskiej jest bezsporne. Jego pozycję ugruntowano także
instytucjonalnie w okresie największego rozkwitu, powołując w 1966 r. Międzynarodowe Biennale
Plakatu w Warszawie, a w 1968 r., w Wilanowie, pierwsze na świecie Muzeum Plakatu. Koniec lat 70.
zamyka okres świetności polskiego plakatu, jedynie w podziemnych inicjatywach lat 80. przetrwały
jego charakterystyczne cechy: inteligentna metafora, oryginalny język, uczuciowe zaangażowanie,
które pozwoliły wielu polskim artystom odnieść sukces także poza granicami kraju (Rafał Olbiński, Jan
Sawka, Cyprian Kościelniak).
Skupujemy pojedyncze egzemplarze, a także całe kolekcje plakatów i afiszy. Jeśli posiadają Państwo
w swojej kolekcji plakaty, zwłaszcza wydane przed 1989 rokiem - zapraszamy do współpracy.
Maciej Barski / e-mail: antykwariatwaw@gmail.com / tel. 888-313-332.