Kronika Getta Warszawskiego Wrzesień 1939-styczeń 1943 Ringelblum Emanuel [1983]

OPIS BIBLIOGRAFICZNY W ZAKŁADCE SZCZEGÓŁY.     

     Fragment: 

26 sierpnia 1941 r.

       Ostatnio daje się zauważyć dziwna obojętność wobec śmierci, która nie sprawia już wrażenia. Ludzie mijają obojętnie nieboszczyków. Mało kto przychodzi do szpitali, aby się dowiedzieć o swoich krewnych. Również na cmentarzu rzadko kto interesuje się zmarłymi. Obok głodu, tyfus stał się najdonioślejszym zagadnieniem zaprzątającym uwagę całego społeczeństwa żydowskiego. Obecnie jest to najbardziej paląca sprawa. Krzywa (epidemii) tyfusu wciąż idzie w górę. I tak na przykład teraz, w połowie sierpnia, jest 6000-7000 chorujących na tyfus w mieszkaniach i około 900 w szpitalach. Dysproporcję między liczbą chorych w szpitalach i w domach można objaśnić tym, że szpitale, które na skutek tysiąca powodów zatraciły swój leczniczy charakter, stały się- jak się wyraził dr Milejkowski- "mordowniami". Chorzy umierają tam z głodu, poza zupą bowiem i mizernym wyżywieniem nic więcej nie dostają. Chorzy umierają więc nie na skutek tyfusu, lecz z wycieńczenia. Tyfus zagraża zwłaszcza ludziom z tzw. lepszych sfer, którzy nie przetrzymują tej choroby i umierają, podczas gdy prosty człowiek z ludu, choć gorzej się odżywia, wychodzi cało. Umiera około 8 proc. chorych. Zjawisko dużej śmiertelności inteligencji występowało również w czasie poprzedniej wojny, w szczególności w Rosji, Serbii itd. Inteligencja stara się wszelkimi sposobami uniknąć zawszenia. Niektórzy smarują się olejem i naftą, inni noszą ze sobą sabadillę, żeby przegonić wszy. Są one jednak wszędzie. Unoszą się po prostu w powietrzu i doprawdy nie sposób się przed nimi uchronić.