Księga pisma i księga natury Heksaemeron Eriugeny i Teodoryka z Chartres Kijewska Agnieszka [AUTOGRAF]

Dostępność: brak na półce
Cena: 36,00 zł 36.00
ilość egz.

towar niedostępny

dodaj do przechowalni

Opis

Kijewska Agnieszka

Księga pisma i księga natury. Heksaemeron Eriugeny i Teodoryka z Chartres 

Lublin 1999, TN KUL

ISBN: 832280685X

Str. 284

Oprawa broszurowa, 24 cm

Stan db+. [niew. otarcia okładki]. 

    

      Egzemplarz z księgozbioru prog. Jerzego Kłoczowskiego [opatrzony dedykacją Autorki].

       [wstęp - fragment]

       Mediewistyka rozumiana jako naukowe, systematyczne badanie dziejów średniowiecza, średniowiecznej kultury oraz myśli, jest stosunkowo młodą dziedziną badań. Bardzo powoli wyzwalano się z przesądów, które rozpowszechnili na temat średniowiecza myśliciele renesansu, a które podtrzymało oświecenie oraz XIX-wieczny racjonalizm. Okresem, który zdecydowanie najsłabiej jest wciąż opracowany jest myśl wczesnego średniowiecza, toteż na tym właśnie okresie skoncentruję się w tej pracy. Wychodząc z analizy filozofii Jana Szkota Eriugeny, a kończąc na prezentacji myśli Teodoryka z Chartres postaram się pokazać, że w dziejach myśli filozoficznej istnieje zasadnicza ciągłość między wiekiem IX a XII. Zarówno wiek IX, jak i wiek XII zostały przez historyków określone mianem „renesansu"; w literaturze przedmiotu mówi się o renesansie karolińskim oraz o renesansie chartryjskim. Niewątpliwie najwybitniejszym przedstawicielem odrodzenia karolińskiego był Jan Szkot Eriugena, toteż właśnie jemu zostanie poświęcona pierwsza część pracy zatytułowana Heksaemeron Eriugeny. W części drugiej zatytułowanej Heksaemeron Teodoryka z Chartres postaram się na przykładzie Teodoryka zarysować najważniejsze cechy humanizmu oraz platonizmu szkoły w Chartres. W tej części zostanie także poruszone zagadnienie dziejów szkoły katedralnej w Chartres oraz tego, czy zasadnie można wyróżnić specyficzny rodzaj humanizmu i platonizmu, który decydowałby o odrodzeniu chartryjskim. Podstawy filozofii Eriugeny były przedmiotem moich analiz w książce Neoplatonizm Jana Szkota Eriugeny, wydanej w Lublinie w 1994 roku. W obecnej pracy postaram się zarysować Eriugeny koncepcję „fizjologii", czyli ogólnej nauki o naturze, wyłożonej w fundamentalnym jego dziele Periphyseonie. Myśl Teodoryka z Chartres zostanie przedstawiona przede wszystkim w oparciu o jego nieduże, ale niezwykle ważne dzieło, jakim jest traktat De sex dierum operibus. Sporadycznie będę się odwoływać do jego komentarzy do pism Boecjusza. Zarówno Periphyseon Eriugeny, jak i Teodorykowy traktat należą do gatunku heksaemeronów, czyli komentarzy do Księgi Rodzaju. Analiza heksaemeronu Eriugeny i Teodoryka z Chartres pozwoli na pokazanie, jak w myśli wczesno średniowiecznej łączą się, przenikają oraz wzajemnie inspirują obszary nauki, filozofii oraz biblijnej egzegezy. Uważam bowiem, że między tymi właśnie dziedzinami kultury średniowiecznej występowała ścisła współzależność. Znalazła ona swój wyraz w metaforze bliskiej zarówno Eriugenie, jak i Teodorykowi, a mianowicie w metaforze ujmującej Biblię oraz Naturę jako dwie księgi. Studium Księgi Natury prowadzone na płaszczyźnie filozoficznej i naukowej, oddziaływało na studium Księgi Pisma i odwrotnie, zmiana modelu egzegezy biblijnej wpływała na nauki filozoficzne. Z tego właśnie powodu we Wprowadzeniu zostały naszkicowane dzieje egzegezy biblijnej od starożytności chrześcijańskiej po wiek IX. W swojej twórczości Eriugena przejął najważniejsze tendencje egzegetyczne epoki i nadał im specyficzny, niepowtarzalny charakter zakorzeniony w jego filozofii. Podobną drogę obrał Teodoryk z Chartres z tą jednakże różnicą, że w większym stopniu, niż miało to miejsce u Eriugeny, osadził swoją egzegezę w kontekście nauki. Dysponując wiedzą przyrodniczą o elementach świata i przyczynach oraz Boecjańską metodologią, Teodoryk postawił w kontekście Księgi Rodzaju pytanie o to, „jak możliwa jest scientia naturalis". Teodoryk, w swojej refleksji nad rzeczywistością, nie porzucił metafory dwóch ksiąg. Jednakże wraz z rozwojem nauki u Teodoryka oraz innych myślicieli tego okresu zaczęła powoli narastać świadomość tego, że jakkolwiek Pismo Święte oraz Naturę można potraktować jako dwie „napisane" przez Stwórcę księgi, to jednakże każda z nich jest zapisana we własnym, odrębnym języku. W wieku XII badanie księgi Natury zainspirowało kształtowanie scientia naturalis jako odrębnej dziedziny wiedzy". Jednym z wątków podjętych w tej pracy jest zagadnienie ewentualnego wpływu Eriugeny na szkołę w Chartres w ogóle i Teodoryka w szczególności. Podkreślenie „eriugenizmu" szkoły w Chartres wiązało się w historii filozofii z próbą przerzucenia na Eriugenę odpowiedzialności za chartryjski panteizm. W najnowszej literaturze przedmiotu nie pisze się już dziś ani o Eriugenie, ani o przedstawicielach szkoły w Chartres jako o panteistach. Może zatem warto w nowym świetle spojrzeć na zagadnienie wpływu Eriugeny na Chartres? W Zakończeniu zostały nakreślone w najistotniejszych zarysach dzieje przede wszystkim dwunastowiecznej egzegezy biblijnej po Teodoryku z Chartres. Szczególne miejsce przypadło tam Honoriuszowi Augustodunensis, a to z wielu powodów. W przeobfitej twórczości Honoriusza znalazły swój wyraz, i to w formie popularyzatorskiej, dydaktycznej [...].

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium